Tajemnice pożywnego jęczmienia

Jęczmień jest uznawany przez historyków za najstarsze ze wszystkich uprawianych zbóż. To główne ziarno uprawiane w celu wyrobu chleba wśród starożytnych Hebrajczyków, Greków i Rzymian. Jęczmień cieszył się szczególnym szacunkiem wśród Żydów i jako święty owoc ziemi używany był  zamiennie z pszenicą.

Wśród wczesnych Greków i Rzymian jęczmień był niemal wyłącznie pokarmem ludu i żołnierzy. Mielony, prażony i suszony, mieszany z lnem, suszoną kolendrą, solą i wodą. Jęczmień był również spożywany w całości, w tym przypadku wcześniej był prażony i taki sposób przygotowania go występuje jeszcze w niektórych częściach Palestyny i wielu dzielnicach Indii, a także na Wyspach Kanaryjskich, gdzie jest znany jako gofio.

W czasach Karola I mąka jęczmienna zajęła miejsce pszenicy jako pokarm pospólstwa w Anglii. W niektórych częściach Europy, Indiach i innych krajach Wschodu jest nadal w dużym stopniu podstawowym zbożem wśród ludności wiejskiej. Pierwsi amerykańscy osadnicy z Nowej Anglii również używali go do wypieku chleba.

Jęczmień jest mniej odżywczy niż pszenica, a dla wielu ludzi jest mniej przyjemny w smaku. Jest również nieco trudniej trawiony. Jego komórki skrobiowe są gorzej rozpuszczane i mają one większą odporność na działanie soków żołądkowych.

Istnieje kilka odrębnych gatunków jęczmienia ale te najczęściej uprawiane to jęczmień dwurzędowy i jęczmień zwyczajny (wielorzędowy). W ogólnej strukturze ziarno jęczmienia przypomina ziarna pszenicy i owsa. Jest podstawowym surowcem do produkcji słodu jęczmiennego w browarnictwie oraz do produkcji kasz. Ma stosunkowo krótki okres wegetacji - ok. 90 dni, co pozwala na uprawianie go nawet tam, gdzie lato trwa krócej, a istnieje też specjalna odmiana o okresie wegetacji trwającym 55 dni. Dobrze ugotowany jęczmień trawiony jest przez przewód pokarmowy około dwóch godzin.

Niektóre gatunki jęczmienia są roślinami ozdobnymi (jęczmień grzywiasty) lub chwastami (jęczmień płonny).

Jęczmień pozbawiony zewnętrznej łuski to pęczak, kasza jakościowo gorsza i rzadziej konsumowana, ale za to chętnie zawieszana na haczyku jako przynęta podczas łowienia ryb na wędkę. Pęczak poddany dalszej obróbce, w której zewnętrzna włóknista warstwa ziarna jest usuwana, daje w efekcie kaszę jęczmienną perłową, gładką i okrągłą, lepszą w smaku. A poprzez pocięcie pęczaku otrzymuje się kaszę jęczmienną łamaną. Mąka jęczmienna, z uwagi na fakt, że zawiera małą ilość glutenu, do wypieku chleba musi być zmieszana z mąką pszenną. Dodana w niewielkiej ilości do chleba pełnoziarnistego utrzymuje bochenek dłużej wilgotnym i według niektórych także poprawia jego smak.